معرفی فلومتر یا جریان سنج و انواع فلومتر

فلومتر یا دبی سنج (flow meter) حجم مواد عبوری نسبت به زمان را اندازه گیری کرده و نمایش میدهد. از جمله موارد مصرف فلومتر در صنایع نفت و پتروشیمی است که برای اندازه گیری مقدار دقیق فلو یا جریان عبوری سیالی مانند گاز و یا نفت مورد استفاده قرار میگیرد. البته میزان کل فلو که معرف  جرم ماده مصرفی است در بسیاری موارد نظیر پروسه های صنعتی اهمیت ویژه ای دارد. همچنین اندازه گیری دقیق فلو با توجه به ملاحظات مالی در خرید و فروش حجم مشخصی از ماده و کالا مانند کنتور گاز خانگی و تبادلات نفتی و غیره حائز اهمیت است.

انواع تکنیکهای اندازه گیری فلو

اندازه گیری جریان به روش جابجائی مثبت (Positive Displacement)

اندازه گیری جریان به روش اوریفیس پلیت (Orifice Plate) 

اندازه گیری جریان به روش توربینی (Turbine) 

اندازه گیری جریان به روش روتامتری (variable area)

اندازه گیری جریان به روش آلتراسونیک با پدیده دوپلر (Ultrasonic: Doppler) 

اندازه گیری جریان به روش آلتراسونیک با روش زمان انتقال و ... (Ultrasonic: Transit Time, Time of Travel, Time of Flight)

اندازه گیری جریان به روش ونتوری (Orifice Plate) 

اندازه گیری جریان به روش مغناطیسی (Magnetic) 

اندازه گیری جریان به روش ورتکس (Vortex Shedder) 

اندازه گیری جریان به روش روتامتر (Variable Area Rotameter) 

اندازه گیری جریان به روش فلومتر مخصوص کانالهای باز (Weir and Flume Open channel) 

اندازه گیری جریان به روش کوریالیس (Coriolis) 

اندازه گیری جریان به روش گرمائی (Thermal) 

اندازه گیری جریان به پیتوت (Pitot Tube)

فلومتر توربینی (Turbine Flowmeter)

فلومترهای توربینی مکانیزم ساده ای دارند و از یک توربین با پره های مشخص تشکیل شده که در کنار یک سنسور برای مثال پراکسیمتی سوئیچ با هر گردش توربین در اثر عبور جریان و فلو تعدادی پالس تولید میکنند که با کالیبرۀ دستگاه بر اساس مقدار فلو و تعداد پالس ایجاد شده رنج فلومتر بدست می آید.

فلومترهای جرمی یا مس فلومتر (Mass Flowmeter)

یکی دیگر از روشهای اندازه گیری فلو بر حسب وزن میباشد که به فلومترهای جرمی یا مس فلومتر مشهورند. در روشهای متداول قبل برای اندازه گیری جرم سیال عبوری نیاز به اندازه گیری دانسیته مواد داشت که عملا محاسبه جرم با خطای بسیار همراه می گردید. در حال حاضر انواع فلومترهای جرمی با  تکنولوژیهای کوریالیس و ترمال مس این اندازه گیری را با دقت بالا انجام می دهند. در این فلومترها، فلوی سیال مستقل از فشار قابل اندازه گیری است و شما را از خطاهای اندازه گیری فلوی سیالات گازی ناشی از تغییرات دما و فشار مصون نگه میدارد.

فلو سوئیچ (Flowswitch)

فلو سوئیچها به سادگی با مکانیزمهای مختلفی که برای حس کردن فلوی سیال دارند در ست پوینت یا نقطه تنظیم مورد نظر خروجی سوئیچ یا ON/OFF میدهند و به شما امکان کنترل فلوی خط را میدهند. معمولا ساده ترین روشها، پر کاربردترین آنها می باشند و در فلو سوئیچهای بسیار رایج از یک تیغه فلزی که به یک اهرم متصل است استفاده کرده با توجه به ست پوینت طول این تیغه را برش می دهند یا اصطلاحاً تریم میکنند. زمانی که فلو به مقدار مورد تنظیم شما رسید اهرم به یک طرف متمایل شده و سوئیچ را تحریک میکنند. در نمونه های پیشرفته تر این سوئیچ به صورت غیر تماسی برای مثال به کمک خاصیت مغناطیسی انتهای اهرم که باعث تحریک رید رله خروجی میشود استفاده میکنند.

پیتوت تیوب (Pitot Tube)

در اندازه گیری فلو سیالات گازی خصوصا هوا در رنج کم معمولا از روش پیتوت تیوب استفاده میگردد. این خاصیت که در صورت ایجاد جریان هوا در یک سر لوله  فشار آن نقطه از فشار خود لوله کمتر میشود مکانیزم اندازه گیری روش پیتوت میباشد.

فلومترهای جابجائی مثبت (Positive displacement flowmeter)

فلومترهای جابجائی مثبت برای اندازه گیری دقیق پیمانه ای سیالات خصوصاً مایعات وسیکوز مورد استفاده قرار میگرید و خود به انواع مختلفی تقسیم  میگردند:

• مدل پیستونی
• فلومتر دنده ای (Gear)
• فلومتر دنده ای بیضوی (Ovale gear flowmeter) 
• فلومتر دنده ای حلزونی (Helical gear flowmeter) (برای مواد با ویسکوزیته بالا استفاده میشود)
• مدل دیسک گردنده به صورت محوری (Nutating disk) 
• فلومتر دیافراگمی یا بلوز دار که برای گازهای شهری استفاده میگردد
• فلومتر ون (Rotatory Van)